Historie Malburgen


De geschiedenis van Malburgen gaat eeuwen terug. Een kaart uit 1586 toont een kerk en een kasteel (de Malenberg) met een paar huizen daar omheen. Vermoedelijk lag het oude kerkdorpje met kasteel in de buurt van de huidige Veerpolderstraat. Het duurde tot de twintigste eeuw voordat opnieuw sprake was van bewoning.  

 

Vanwege gebrek aan bouwlocaties in de overige delen van de stad, zocht Arnhem de ruimte aan de zuidzijde van de Rijn. De wijk Malburgen is voor de Tweede Wereldoorlog als tuindorp ontworpen door architect Grandpré Moliére. Malburgen zou de eerste en enige uitbreidingswijk van Arnhem worden aan de zuidzijde van de Rijn. Een tuindorp met veel groen, eengezinshuizen en beneden- en bovenwoningen.

 

Plan niet uitgevoerd

De oorspronkelijke plannen zijn niet uitgevoerd als gevolg van de Tweede Wereldoorlog en de grote woningnood daarna. Omdat alle vooroorlogse bebouwing tijdens de oorlog was verwoest, moesten in hoog tempo veel goedkope woningen worden gebouwd. Ook werd het woningaantal groter dan gepland en kwamen er veel flats. Uiteindelijk verrezen zevenduizend woningen in Malburgen, waarvan zo'n tachtig procent in de sociale huursector. De extra bedrijven en voorzieningen die voor deze groei nodig waren, kwamen vaak op locaties aan de rand van de wijk terecht.

Het gevolg was dat de oorspronkelijke opzet ingrijpend werd gewijzigd. Het groen in de woonbuurten raakte versnipperd of werd door bebouwing afgesloten van de wijk. Achterkanten van woningen sloten aan op openbaar gebied. Van de eens bedoelde samenhang en openheid naar het omringende landschap bleef weinig over.

 

'Zuid' breidt zich uit

Maar er veranderde meer. Malburgen bleef niet de enige wijk aan de overkant van de Rijn. Vanaf de 70er jaren verrezen nieuwe uitbreidingswijken: Het Duifje, Eimersweide, Vredenburg, Kronenburg, Elderveld, De Laar en Rijkerswoerd. Ook de komende jaren worden in Arnhem en de regio nog veel woningen gebouwd. De belangstelling voor een woning in Malburgen wordt daardoor steeds minder.


Het woningbestand in Malburgen is erg eenzijdig, het resultaat van de snelle naoorlogse bouw. De wijk bestaat voornamelijk uit gestapelde en uit kleine en goedkope huurwoningen. Dat maakt Malburgen wel aantrekkelijk voor starters op de woningmarkt en voor mensen met een laag inkomen. Degenen die een ruimere woning of een koopwoning willen, hebben echter binnen de wijk nauwelijks mogelijkheden om door te stromen.

Het gevolg is dat de huishoudens met hogere inkomens naar andere wijken verhuizen en zelfs buiten de stad een nieuwe woning vinden. Dit heeft in de loop der jaren geleid tot een sociaal-economisch eenzijdige bevolkingssamenstelling: de ‘blijvers' van het eerste uur en de recente bewoners die vaak slechts tijdelijk in Malburgen wonen. Een wijk als Malburgen dreigt daardoor af te zakken naar de onderkant van de woningmarkt als niet wordt ingegrepen.